Safbwyntiau Cwiar
Luciana Demichelis | Miles Rozel + Sara Hartel | Paul Sammut |
salal syndicate (Kieran Cudlip + Umulkhayr Mohamed) | Scarlett Wang
Rhagolwg: Dydd Gwener 31 Mai 7yh
Arddangosfa’n parhau tan Ddydd Sadwrn 6 Gorffennaf
Ar agor: Dydd Mercher – Sadwrn 11yb – 7yh
Oriel Elysium yw ceidwaid adeilad sydd ag arwyddocâd hanesyddol o ran bywyd nos LHDTC+ yn Abertawe. Ar ôl cael ei disgrifio fel ‘dinas sy’n galaru am golli ei diwylliant hoyw’, mae nifer y lleoedd LHDTC+ unigryw yn Abertawe wedi gostwng. Mae cynnig arddangosfa Gofod Cwiar wedi digwydd mewn ymateb i hyn ond mae hefyd yn anelu at gefnogi artistiaid gweledol queer yng Nghymru a thu hwnt.
Mae’r term gofod cwiar yn amrywio rhwng dau gysyniad dadleuol ‘cwiar’ a ‘gofod’.
Yn y bôn, mae gofodau cwiar yn rhai o ddiogelwch, gan ganiatáu i bobl cwiar gofleidio eu hunain go iawn, gan gynnig gofod o rymuso a gwrthwynebiad yn erbyn normau prif ffrwd. I lawer, gall y term fod yn gyfystyr â bywyd nos cwiar ond mae hynny’n gwadu’r myrdd o ofodau sydd efallai’n dod o dan y term cyffredinol hwn. Er enghraifft, gall y gofodau hyn fod yn bensaernïol, rhithiol, personol, hanesyddol neu ddychmygol. Mae gan ofodau cwiar hefyd y potensial i fod yn wleidyddol yn a thrwy eu bodolaeth a’u harferion.
Efallai bod peidio â chael diffiniad unigol yn rhan o’r pwynt, mae’r term yn parhau i fod dros dro, yn agored ac yn amorffaidd.
Gwahoddwyd artistiaid i gyflwyno cynnig yn amlinellu sut y byddent yn datblygu gwaith mewn ymateb i thema gofod cwiar. Dewiswyd yr artistiaid o’r alwad gan ein panel o ddetholwyr Rhiannon Lowe, Cerian Hedd, Dafydd Williams a Sahar Saki.
Yr artistiaid:
Luciana Demichelis (Ensenada, 1992)/ Ffotograffydd anneuaidd, wedi’i geni a’i magu yn yr Ariannin. Wedi’i dewis fel un o’r ‘15 ffotograffydd mwyaf addawol o bob rhan o’r byd’ a luniwyd gan Cylchgrawn Ffotograffiaeth Prydain ‘Ones to Watch’ 2023.
Maent yn ymchwilio i ddychmygion, defodau, hunaniaethau a bywyd nos America Ladin. Fe ddefnyddion nhw gynrychioliad a ffuglen i adrodd straeon, sy’n cael ei ddeall fel arf ar gyfer saernïaeth artistig sy’n ein galluogi i feddwl yn feirniadol am rôl y cyfryngau wrth adeiladu realiti.
Sara Hartel yw wneuthurwr theatr gyda diddordeb brwd mewn cymysgu ffurfiau celf. Maent yn cyfuno perfformiad â gemau bywyd yn yr hyn y maent yn ei alw’n theatr gêm. Un enghraifft yw “Strike Limited!” cynhyrchiad oedd yn rhan o “The Shape of Things to Come” gan Theatr Volcano. Ynddo anogwyd y gynulleidfa i derfysg yn erbyn rheolaeth faleisus a ddaeth i ben mewn gornest fawr sbageti wedi’i choginio. Maent wedi datblygu “A Hero’s Work”, gêm realiti amgen ar gyfer lles gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol, a gomisiynwyd gan Cwtsh Creadigol ( https://culturalcwtsh.wales/heros-work ). A chreu dirgelwch llofruddiaeth wedi’i guddio y tu mewn i lwybr fideo gyda myfyrwyr blwyddyn 7 ac 8 (gallech gyrchu fideos trwy ddod o hyd i godau QR wedi’u gosod o amgylch ysgol yng Nghasnewydd).
Mae Miles Rozel (fe/nhw), aka. GUNK, yn ddarlunydd sydd wedi ennill gwobrau, sy’n creu darluniau beiddgar, pyncaidd, cyfrwng cymysg mewn delweddau llonydd a symudol. Yn union fel ein bod yn cael ein cosbi’n gymdeithasol rhag gadael i’r snot ddiferu o’n trwynau, rydyn ni’n cael ein dysgu i reoli y rhannau mwy blêr o’r cyflwr dynol. Mae gwaith Miles yn ein gwahodd i gofleidio darnau sigledig ein hymennydd a’n cyrff. Mae ei brosiectau yn ymgysylltu’n gymdeithasol ac yn canolbwyntio ar gefnogi, dathlu ac addysgu, yn enwedig mewn perthynas â chymunedau ymylol.
Cyfarfu Miles a Sara gyntaf pan leisiodd Sara un o’r cymeriadau yn ffilm fer animeiddiedig Miles “Education For Equality – Gender Identity Terminology”. Ers hynny, mae Miles wedi dod yn “foi dylunio” Sara i greu posteri, taflenni a baneri ar gyfer eu prosiectau theatr. Ar gyfer yr Arddangosfa Gofod Cwiar, maent yn cydweithio i greu gosodiad dewis eich antur eich hun yn archwilio perchnogaeth dros eich corff. Wedi’i hadrodd trwy lens teithio trwy faes awyr, mae’n archwilio tebygrwydd rhwng perthyn fel person traws ac fel tramorwr. Wedi’r cyfan: mae corff traws ei hun yn ofod cwiar nad yw llawer o systemau yn caniatáu ichi fyw ynddo.
Paul Sammut
Mae Paul Sammut yn artist a churadur y mae ei ymarfer yn cymryd ymagwedd gadarnhaol, seiliedig ar ymchwil gyda ffocws ar ffurfiau naratif, diwylliannau ymylol ac arferion archifol. Mae Sammut wedi gweithio ar y cyd fel Prosiectau P.A.S.T. gyda’r curadur Alexandra Terry; gyda’r cwmni cyhoeddi cyfunol cwiar, Strange Perfume, ac o 2012 i 2017 rhedeg y gofod prosiect DIY cwiar White Cubicle. Mae prosiectau diweddar yn cynnwys curadu Comic Velocity: HIV & AIDS in Comics for Visual AIDS, NYC (2019–2021); cyfrannu at Queer Art(ists) Now, Space Station Sixty-Five, Llundain (2022); Artist preswyl Blank Space, B Arts, Stoke-on-Trent (2023); golygu That Fire Over There gan Prem Sahib (Book Works, 2023) ac arddangos yn Biennale cyntaf Malta (3/03–31/05, 2024).
Mae’r gweithiau newydd y mae Sammut wedi’u datblygu ar gyfer Safbwyntiau Cwiar yn pwyso ar eu ymarfer o ddarganfod hanes lleiafrifol mewn ymdrech i ddarparu sefydlogrwydd i gymunedau lleiafrifol trwy amlygrwydd a chysyniadoli. Wedi’i gychwyn yn ystod sgyrsiau gyda chyfrwng am arweiniad un o hynafiaid cwiar Maltaidd, mae’r gweithiau newydd hyn yn ymestyn yn ôl i dreftadaeth alltud Prydeinig/Maltaidd yr artist mewn ymgais i leoli a dechrau diwygio momentau o hanes cwiar Maltaidd sy’n cysylltu â phresennol yr artist.
salal syndicate (Kieran Cudlip + Umulkhayr Mohamed)
Mae Umulkhayr Mohamed (nhw/hi/fe) yn arlunydd, yn awdur ac yn guradur Somali o Gymru sy’n cynhyrchu gwaith o dan yr enw arall, Aisha Ajnabi, eu ‘celf arall’. Mae ei hymarfer artistig yn ymwneud yn bennaf â gwaith sain, gosodwaith a pherfformio sy’n archwilio’r tensiwn sy’n bresennol rhwng mwynhau’r weithred o grwydro rhwng tymorolion rhyddfreiniol ac angen swyddogaethol i leoli eich hun yn y presennol. Ei gelfyddyd yw’r man lle gallant ymuno ag ymarfer ysbrydolrwydd sydd wedi’i wreiddio mewn animistiaeth ac anrhydeddu hynafiaid gyda gwleidyddiaeth wedi’i seilio ar undod a rhyddhad. Mae hi’n gweld eu hymarfer fel gwneud y gwaith o erydu’r ffiniau rhwng bodau i ddatgelu’r cyfanrwydd sy’n gorwedd oddi tano.
Mae Kieran Cudlip (nhw) yn artist gweledol Gogledd-ddwyrain Lloegr wedi’i seilio yng Nghaerdydd. Craidd eu taith greadigol yw ymrwymiad selog i gynhyrchu gwaith sy’n sefyll fel grym pryfoclyd, chwareus a phropagandiaidd. Nid ymdrech weledol yn unig yw eu mynegiant artistig; mae’n ddatganiad gwleidyddol, yn weithred fwriadol i herio’r status quo. Mae’r bwriad hwn wedi’i wreiddio’n ddwfn mewn gwleidyddiaeth ryddfrydol sbectrwm eang, system gred sy’n treiddio i bob agwedd ar fy mhroses greadigol. Yn ymwrthod â’r syniad o arfer datgysylltiedig, gan fynnu bod yn rhaid i’w celf ddeillio’n ddilys o’i gredoau craidd a chael ei llywio ganddynt.
Ffurfiodd Umulkhayr Mohamed a Kieran Cudlip salal syndicate yn 2024, fel ymrwymiad i ddyfnhau eu bolitics radicalaidd maent yn eu rhannu. Gair Somali yw ‘Salal’ sy’n golygu bwi, a ddewiswyd ar gyfer y casgliad barddonol o’r bwriad i waith y syndicet gael ei hangori yn y presennol a gweithredu fel cymorth i lywio tuag at ddyfodol mwy rhyddhaol.
Er bod salal syndicate yn brosiect amlddisgyblaethol cydweithredol, a’i aelodau craidd yw Umulkhayr a Kieran, mae anrhydeddu gwaith aml-awdur anhierarchaidd yn ganolog i’r ffordd y mae’r syndicet yn gweithredu, ac felly nid yw aelodaeth y syndicet yn sefydlog, ond yn hytrach yn ymatebol i bob corff o waith.
Fel rhan o Safbwyntiau Cwiar, mae salal syndicate wedi’u comisiynu i greu pâr o osodiadau ffotograffig, mae un yn olygfa ddomestig, a’r llall yn ofod cyhoeddus. Mae’r ddau yn gyflwyniad perfformiadol o fywyd cwiar Cymreig go iawn, gyda natur perfformiadol y ffotograffau yn ychwanegu at y berfformiad cynhenid a ddaw yn sgil defnyddio cyflwyniad corfforol ein cyrff i ddod o hyd i’n gilydd fel pobl cwiar. Mae’r gosodiadau hyn yn adferiad gweithredol o cwiardeb o gael eu cyfyngu i fannau sy’n gofyn i ni weithredu fel defnyddwyr fel rhagofyniad i gael mynediad i gymuned a hunan-fynegiant, ac yn cyflwyno sut y gall cwiareiddio gofodau weithredu fel grym creadigol defnyddiol sy’n canolbwyntio ar ryddid.
Scarlett Wang
Mae Scarlett Wang, a aned yn 2002 yn Beijing, yn raddedig o Central Saint Martins gyda BA mewn Celf Perfformio. Mae Scarlett, sy’n enwog am greadigaethau trawiadol, yn cael ei hysbrydoli gan ddiwylliant Tsieineaidd ac Asiaidd, siamaniaeth, a phrofiadau personol fel menyw cwiar.
Gan arbenigo mewn ystod amrywiol o gyfryngau cymysg, gan gynnwys fideo, perfformio, ffotograffiaeth, cerddoriaeth, a gosodiadau, mae repertoire artistig Scarlett yn adlewyrchu archwiliad amlochrog o adrodd straeon. Yn ymgorffori elfennau megis defodau siamanaidd, arferion a llên gwerin Tsieineaidd, dawns Butoh Siapaneaidd, a Noh Opera, mae eu gwaith yn mynd y tu hwnt i ffiniau diwylliannol.
Trwy’r cyfuniad hwn o ddiwylliant a chyfryngau, mae Scarlett yn llunio naratifau sy’n mynd y tu hwnt i’r cyffyrddadwy, gan greu atgof breuddwydiol yng ngofod ethereal y “ddim yno eto.”
Mae darn perfformiad Scarlett ar gyfer yr arddangosfa ‘Bodhisattva Melt’ yn berfformiad trawiadol yn weledol sy’n plethu’n gymhleth Nuo Opera, y Guanyin Bodhisattva, a’r profiad bywyd cwiar.
Wedi’i ysbrydoli gan hunaniaeth esblygol Guanyin, a ddarluniwyd yn hanesyddol fel gwryw ond a drawsnewidiwyd yn ddiweddarach yn ffigwr mwy benywaidd, mae’r perfformiad yn cyd-fynd â hylifedd hunaniaeth cwiar..
Mae’r set yn cynnwys creu masgiau wyneb siocled gwyn gyda cholur cwiar traddodiadol steil Nuo Opera, sy’n symbol o natur newidiol hunaniaeth. Mae’r perfformiwr, sydd wedi’i addurno mewn dillad isaf coch rhywiol gyda ffabrig gwyn gorchuddiol, yn llywio gofod yr oriel fel ysbryd, gan ryngweithio â’r gynulleidfa. Mae mwgwd siocled gwyn Guanyin yn toddi’n raddol yn ystod y daith hon, gan gynrychioli hylifedd a thrawsnewid yr hunan.